Είναι ένα κινηματογραφικό παλίμψηστο - η "ταινία" για την πόλη της Θεσσαλονίκης που συνθέτουν θεωρητικά επτά ταινίες τεκμηρίωσης, οι οποίες προβάλλονται στο φετινό, 15ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Με χρονολογική σειρά του σεναρίου κι όχι της προβολής τους στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, που αρχίζει την Παρασκευή 15 και θα ολοκληρωθεί την Κυριακή 24 Μαρτίου, το παραμύθι-σύνθεση επτά ταινιών για τη Θεσσαλονίκη ξεκινά από την κάμερα του Γάλλου Ξαβιέ Λε Φεβρ, ο οποίος, με σκηνικό το "Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης" (αυτός είναι ο τίτλος της ταινίας του) βάζει τα... αγάλματα να διηγούνται, μέσα σε μόλις 26 λεπτά, την ιστορία δυόμιση χιλιάδων χρόνων της πόλης.
"... Μετά από δύο χιλιάδες χρόνια σιωπής και μυστηρίου, η ετεροθαλής αδελφή του Μέγα Αλέξανδρου -η βασίλισσα Θεσσαλονίκη- αφηγείται την ιστορία της, την ιστορία του λαού της και της πόλης που πήρε τ' όνομά της. Από τη στιγμή της ίδρυσής της από τον βασιλιά Κάσσανδρο μέχρι την κατάκτησή της από τους Ρωμαίους και την έλευση του χριστιανισμού, πέρασαν έξι αιώνες επιτυχιών και ανθρώπινου δράματος".
Το "Ενθύμιον Θεσσαλονίκης" συνεχίζεται με την ομότιτλη ταινία ντοκιμαντέρ (σκηνοθεσία: Γιώργος Μπότσος Σενάριο: Νίκος Ασλανίδης), διάρκειας 107΄. Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, η ΕΡΤ 3 ετοίμασε δύο ντοκιμαντέρ που διατρέχουν όλα τα σημαντικά γεγονότα, τα οποία διαμόρφωσαν τη σύγχρονη ιστορία της πόλης.
Το πρώτο μέρος αρχίζει με τις μάχες που προηγήθηκαν της απελευθέρωσης, τη δολοφονία του βασιλιά Γεωργίου Α', την περίοδο του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Αναφέρεται στην κυβέρνηση Εθνικής Άμυνας του Ελευθερίου Βενιζέλου, στην καταστροφική πυρκαγιά του 1917 που άλλαξε τη φυσιογνωμία της πόλης και στην άφιξη των προσφύγων μετά τη Μικρασιατική καταστροφή. Ολοκληρώνεται με την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με αποκορύφωμα την εξόντωση του εβραϊκού πληθυσμού της.
Το 2ο μέρος μιλά για τα ταραγμένα χρόνια του Εμφυλίου και τη σειρά πολιτικών δολοφονιών (μεταξύ των οποίων και αυτή του δημοσιογράφου Τζορτζ Πολκ) που συνταράσσουν τη διεθνή κοινή γνώμη και ο κύκλος αίματος συνεχίζεται με τις δολοφονίες των βουλευτών Γρηγόρη Λαμπράκη και Γιώργου Τσαρουχά.
Ακολουθεί, στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ "Το χρονικό μιας καταστροφής" (Σκηνοθεσία-Σενάριο: Χρύσα Τζελέπη, Άκης Κερσανίδης), που αφορά το Χορτιάτη της Θεσσαλονίκης - είναι ένα από τα πολλά χωριά θυσιαστήρια της περιόδου της Γερμανικής Κατοχής κατά τον B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ταινία προσπαθεί να αναπαραστήσει το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη, μέσα από μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα από κοντά και να τονίσει τη σημασία τού να διατηρηθεί ζωντανή η ιστορική μνήμη.
"Σπουδή μνήμης" κάνει η κάμερα της Τάνιας Χατζηγεωργίου (σε σενάριο Αλεξίας Τζιώνα) στην ομότιτλη ταινία της, στην οποία απόφοιτοι του Πειραματικού Σχολείου Θεσσαλονίκης επιστρέφουν στα θρανία και θυμούνται σημαντικές στιγμές από τα σχολικά χρόνια.
Μιλούν για την αγαπημένη τους δασκάλα Αγγέλα Δούμπαλη, η οποία είναι από τους πρώτους εκπαιδευτικούς που εφάρμοσαν στην Ελλάδα τη μέθοδο Ντεκρολί για την εκμάθηση γραφής και ανάγνωσης, ενώ για πρώτη φορά παρουσιάζεται η σχολική ζωή μέσα από σπάνιο εκπαιδευτικό υλικό, που προέρχεται από κινηματογραφικές ταινίες 8mm και που καλύπτουν τη σχολική ζωή από το 1958 ως το 1966. Το Πειραματικό Σχολείο αποτέλεσε το όραμα του Δελμούζου για τον εκπαιδευτικό δημοτικισμό και έγινε σημείο αναφοράς μιας πρωτοπόρας διδασκαλίας από μεγάλους δασκάλους και πνευματικούς ανθρώπους.
"Σταύρος Κουγιουμτζής: Μια καληνύχτα πες μου" είναι η διάρκειας 53 λεπτών ταινία για τον μελαγχολικό μελωδό της Θεσσαλονίκης, που γεννήθηκε το 1932 σε έναν προσφυγικό καταυλισμό στο Επταπύργιο. Το ντοκιμαντέρ προβάλλει την πορεία του στο ελληνικό τραγούδι.
Για τον Θεσσαλονικιό δημιουργό μιλούν, μεταξύ άλλων, οι συνεργάτες του, στιχουργοί Λευτέρης Παπαδόπουλος, Μάνος Ελευθερίου και Φίλιππος Γράψας, ο συνθέτης Γιώργος Καζαντζής, η ποιήτρια Μαρία Αγαθοπούλου, η αδελφή του Μαρία, η σύζυγός του Αμαλία, ο συλλέκτης Θανάσης Γιώγλου κ.ά. Επίσης, προβάλλεται αρχειακό υλικό από εμφανίσεις του συνθέτη και από συνεργασίες του με κορυφαίους Έλληνες τραγουδιστές.
"Ιχνηλατώντας: Ο φάρος του κόσμου" (Σκηνοθεσία: Κατερίνα Καραγιάννη, Δημήτρης Κιτσικούδης Σενάριο: Αναστασία Μάνου) είναι το ντοκιμαντέρ που σε 48΄ ταξιδεύει στην "ιδιαίτερη περιοχή του Δενδροποτάμου - πέντε μόλις χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης, όπου τα πάντα είναι διαφορετικά.
Τα παιδιά δεν ξυπνούν το πρωί για να πάνε σχολείο, οι γονείς είναι συχνά τρόφιμοι φυλακών, η γλώσσα ξένη, το κλίμα εχθρικό έως επικίνδυνο για τους ξένους. Η ανέχεια, η διακίνηση ναρκωτικών και η υψηλή εγκληματικότητα είναι τα χαρακτηριστικά της περιοχής-γκέτο, που στερεί από τους κατοίκους της, στην πλειοψηφία τους Ρομ, το όνειρο για μία καλύτερη ζωή. Σε αυτήν την περιοχή εκπέμπει το φως του το Κέντρο Προστασίας Ανηλίκων "Φάρος του Κόσμου" της Ιεράς Μητροπόλεως Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως.
Κι έπειτα από όλα αυτά, το κινηματογραφικό πολύπτυχο του 15ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης για τη... Θεσσαλονίκη κλείνει, κάνοντας "Ένα βήμα μπροστά" (Σκηνοθεσία - Σενάριο: Δημήτρης Αθυρίδης).
Η κάμερα του σκηνοθέτη "τεκμηριώνει" ακολουθώντας την αντισυμβατική περσόνα του νυν δημάρχου της πόλης Γιάννη Μπουτάρη (η ταινία γυρίστηκε στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου του 2010 και ολοκληρώνεται την επομένη της εκλογής του Γ. Μπουτάρη στη δημαρχία της πόλης).
Στην ταινία, ο Γιάννης Μπουτάρης -κορυφαίος Έλληνας οινοπαραγωγός και απεξαρτημένος αλκοολικός, βραβευμένος για την οικολογική του δράση και εξέχον μέλος της κοινωνίας των πολιτών- γίνεται στα 68 του (τότε) χρόνια ο αντισυμβατικός ανεξάρτητος υποψήφιος για τη δημαρχία της Θεσσαλονίκης στις εκλογές του 2010, εν μέσω των πρώτων δειγμάτων της οικονομικής κρίσης και του μνημονίου.
Το ντοκιμαντέρ "Ένα βήμα μπροστά" είναι μία κινηματογραφική οδύσσεια διάρκειας 10 εβδομάδων που παρακολουθεί και καταγράφει αυτό το ακραίο "παιχνίδι δύναμης" σε πολιτικό, κοινωνικό και προσωπικό επίπεδο.
Πηγή: ΑΜΠΕ
Πηγή φωτογραφιών: Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης