Πολλοί κατηγορούν την ίδια την Κύπρο για την οικονομική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει και για τα σκληρά μέτρα που επέβαλαν στη χώρα οι οικονομικοί ηγέτες της Ευρώπης, και ίσως όχι άδικα.. Ο δρόμος, όμως, που οδήγησε τη χώρα σ’ αυτή την οικονομική κρίση ξεκινάει από μία απόφαση που πήραν 17 μήνες πριν οι ίδιοι άνθρωποι που τώρα απαιτούν τη συμμόρφωση της Κύπρου, αναφέρουν σε ρεπορτάζ τους οι Times της Νέας Υόρκης.
Η απόφαση αυτή πάρθηκε στις Βρυξέλλες μια νύχτα του Οκτώβρη του 2011 κατά τη διάρκεια συζητήσεων. Τότε, η ΕΕ, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση στην Ελλάδα, πυροδότησε μία ωρολογιακή βόμβα που θα δημιουργούσε μία τεράστια τρύπα στο τραπεζικό σύστημα της Κύπρου και θα είχε πολλές αλυσιδωτές αντιδράσεις, που δεν ήταν εμφανείς σε όλους εκείνη την περίοδο.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκείνη τη νύχτα αποφάσισαν από κοινού τη μείωση της αξίας των ελληνικών ομολόγων κατά 50%. Πράγμα που σήμαινε ότι οι κάτοχοι των ομολόγων, δηλαδή οι τότε πλούσιες σε ρευστό τράπεζες της Κύπρου, θα έχαναν τουλάχιστον τα μισά χρήματα από αυτά που νόμιζαν ότι είχαν. Τελικά οι απώλειες έφτασαν το 75% της αρχικής αξίας των ομολόγων.
Εκείνη τη στιγμή το PSI, όπως ονομάστηκε, δηλαδή η συμμετοχή επενδυτών από τον ιδιωτικό τομέα στην προσπάθεια αναστύλωσης της ελληνικής οικονομίας, φαινόταν ως ένα καλό σχέδιο.
Για τις κυπριακές τράπεζες, όμως, αυτή η εξέλιξη ισοδυναμούσε με καταστροφή, κι ας μην το είχαν καταλάβει εκείνη τη στιγμή. Συνολικά, οι τράπεζες της Κύπρου έχασαν πάνω από 4 δις. ευρώ. Ένα τεράστιο ποσό, ειδικά σε μία χώρα όπως η Κύπρος, της οποίας το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν δεν ξεπερνάει τα 18 δις. ευρώ. Μόνο η Λαϊκή Τράπεζα έχασε 2,3 δις. ευρώ.
Ο Σάιμον Ο’Κόνορ, εκπρόσωπος του επιτρόπου οικονομικών και νομισματικών υποθέσεων της ΕΕ, Όλι Ρεν, αρνήθηκε να δώσει απάντηση στο ερώτημα αν ο Όλι Ρεν είχε πάρει θέση σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις του ελληνικού χρέους στις κυπριακές τράπεζες.
Η ΕΕ, πέρα από την απόφασή της για τα ελληνικά ομόλογα, κατάφερε άλλο ένα χτύπημα στις τράπεζες της Κύπρου αυξάνοντας το ποσό των κεφαλαίων που θα πρέπει να κατέχουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες για να θεωρούνται φερέγγυες. Κι αυτή η κίνηση είχε καλές προθέσεις, καθώς θα εξασφάλιζε στις τράπεζες μια έξτρα ασφάλεια. Αντίθετα, αυτό που κατάφερε ήταν να άρει την εμπιστοσύνη, ίσως το σημαντικότερο στοιχείο όσον αφορά τις τραπεζικές συναλλαγές.
Οι κυπριακές τράπεζες, πέρα από τα ελληνικά ομόλογα, είχαν κι άλλα προβλήματα. Το κυριότερο ήταν ένας μεγάλος αριθμός αμφιλεγόμενων δανείων σε Κυπρίους την περίοδο της φούσκας με τα ακίνητα, που πλέον έχει σκάσει, και σε ελληνικές εταιρίες που είχαν δεσμούς με τον πρώην πρόεδρο της Λαϊκής Τράπεζας, Ανδρέα Βγενόπουλο.
Ο Κίκης Καζαμίας, ο οποίος ήταν υπουργός οικονομικών της Κύπρου όταν πέρασε το μέτρο για τα ελληνικά ομόλογα, δήλωσε στους Times της Νέας Υόρκης ότι δεν είχε ιδέα πόσο πολύ θα στοίχιζε στην χώρα του η συγκεκριμένη απόφαση: «Ανησυχούσαμε αλλά ποτέ δεν ενημερωθήκαμε ότι αυτή η κίνηση αποτελούσε μία κόκκινη γραμμή που δεν έπρεπε να περάσουμε». Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, η κυπριακή κυβέρνηση αρχικά υπολόγισε ότι μπορούσε να καλύψει τις απώλειες και έπρεπε να περάσει καιρός και να αρχίσει η μαζική αποχώρηση των καταθετών για να καταλάβουν ότι κάτι τέτοιο ήταν αδύνατο.
Ο πρώην επικεφαλής του Διεθνούς Χρηματοοικονομικού Ινστιτούτου (IIF), Τσαρλς Νταλάρα, ο οποίος είχε συζητήσεις με τους Ευρωπαίους ηγέτες το 2011 σε μια προσπάθεια να ελαχιστοποιήσει τις απώλειες από τα ελληνικά ομόλογα, τόνισε ότι ήταν ξεκάθαρο ότι οι επιπτώσεις από την συγκεκριμένη συμφωνία στις τράπεζες της Κύπρου θα ήταν σφοδρές, αν και θεωρεί ότι η απόφαση εκείνη τη χρονική στιγμή αποτελούσε μονόδρομο. «Αλλά ερχόντουσαν εκλογές και η τάση στις Βρυξέλλες είναι να αφήνουν αυτά τα θέματα να εξελίσσονται. Οπότε δεν έγινε τίποτα», συμπλήρωσε ο Νταλάρα.
«Πριν την βόμβα με τα ελληνικά χρέη, η Λαϊκή Τράπεζα βρισκόταν σε άσχημη κατάσταση, εξαιτίας άστοχων δανειστικών επιλογών. Η υποβάθμιση των ελληνικών ομολόγων, όμως, ήταν λίγο-πολύ το τελειωτικό χτύπημα», σχολίασε ο πρώην πρόεδρος της τράπεζας, Κίκης Λαζαρίδης, ο οποίος παράλληλα εξέφρασε την οργή του απέναντι στις πλουσιότερες χώρες της Ευρώπης και κυρίως τη Γερμανία για το γεγονός ότι καθορίζουν αυτές όλα τα θέματα. «Πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο που παίρνει τις αποφάσεις η Ευρώπη», τόνισε σχετικά.
Μετά την υποβάθμιση των ελληνικών ομολόγων, η Κύπρος αμφιταλαντεύτηκε για το αν έπρεπε ή όχι να ζητήσει οικονομική ενίσχυση από την ΕΕ. Αρχικά στράφηκε στη Ρωσία, από την οποία δανείστηκε 2,5 δις. ευρώ το Δεκέμβριο του 2011. Αλλά αυτά τα χρήματα γρήγορα εξαντλήθηκαν και όταν η Κύπρος ζήτησε τη βοήθεια της ΕΕ, η απάντηση που πήρε ήταν η χειρότερη δυνατή για τη χώρα.
Η Γερμανία δεν απαιτούσε απλά περικοπές του προϋπολογισμού και άλλα συμβατικά μετρά λιτότητας, αλλά τη αναδιάρθρωση ολόκληρου του οικονομικού μοντέλου της χώρας, που στηριζόταν στις χρηματοοικονομικές διευκολύνσεις προς ξένους που αναζητούν τρόπους για την αποφυγή φόρων και, όπως υποπτεύονταν στο Βερολίνο, το ξέπλυμα χρήματος, αναφέρουν οι NY Times.
Τρία χρόνια μετά την έκρηξη της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, αυξάνονται συνεχώς οι απορίες για τον τρόπο λήψης των μέτρων από τις Βρυξέλες και ποιους εξυπηρετούν. Έχουν ως πρώτο μέλημα τα συμφέροντα των χωρών που ταλανίζονται από την κρίση ή μάλλον οικονομικούς και πολιτικούς κύκλους των πλουσιοτέρων χωρών της Ευρώπης και ειδικά της Γερμανίας;
Τέτοια ερωτήματα κατακλύζουν τελευταία τους πάντες στην Κύπρο, όπου τα μέτρα που πάρθηκαν την περασμένη Δευτέρα αναμένεται να βαθύνουν την οικονομική κρίση της χώρας και να εκτοξεύσουν τα επίπεδα της ανεργίας. «Προβλέπεται ένα πολύ σκοτεινό μέλλον για την Κύπρο», σχολίασε ο Κύπριος οικονομολόγος, Μιχάλης Ολύμπιος.
Ο Ολύμπιος, επίσης, εξέφρασε την άποψη ότι με τα συγκεκριμένα μέτρα που οδηγούν στην οικονομική εξαθλίωση και την εξαφάνιση των θέσεων εργασίας, χάνεται σταδιακά η εμπιστοσύνη στην Ευρώπη. Ακόμα και από ανθρώπους που πίστευαν πολύ στο ευρωπαϊκό μοντέλο, όπως ο ίδιος. «Είχα μεγάλη πίστη. Όχι πια.», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Πηγή: NY Times
Επιμέλεια: Νίκος Τριγάζης
αναδημοσίευση από tvxs